Linum Nagele
Linum Nagele: het verhaal over de passie voor de vlasteelt
De Latijnse naam van de vlasplant is Linum Usitatissimum, waar ook het woord 'linnen' van is afgeleid. Het linnen wordt gemaakt uit de bastvezels van de vlasplant, een proces dat al eeuwenlang onveranderd is. Vlas wordt in de eerste helft van april gezaaid en groeit ongeveer 100 dagen voordat het in de tweede helft van juli wordt geoogst. Tijdens de bloei in juni schitteren de velden vol met blauwe bloemetjes die elk maar één dag bloeien. Daarna vormen zich de zaadbolletjes, die het zaad leveren voor het volgende seizoen.
Bas Bouma van Linum in Nagele kan vol enthousiasme vertellen over de vlasteelt. 'Het verbouwen, oogsten en verwerken van vlas gebeurt tegenwoordig heel anders dan in de beginjaren van de vlasteelt', legt hij uit. 'In Nederland is Zeeuws-Vlaanderen het belangrijkste teeltgebied, maar ook in Flevoland is er al een lange geschiedenis van de vlasteelt waar mijn opa Bas Bouma senior in de jaren '60 begon.'
Duurzaam plantje
'Het bijzondere aan vlas is dat het een ontzettend duurzaam plantje is. De plant bestaat uit een houtpijp met daaromheen sterke vezels, vrijwel elk deel van de plant wordt nuttig gebruikt. Lange vlasvezel is perfect voor textiel zoals blouses, gordijnen en tafellinnen.
De korte vezels vinden hun weg naar onder andere de automotive industrie, bijvoorbeeld in dashboarden en deurpanelen. Daarnaast is vlas een uitstekende keuze voor duurzaam bouwen; het wordt steeds vaker gebruikt als isolatiemateriaal voor huizen.'
'Ons bedrijf heette oorspronkelijk Flevovlas en is opgericht door mijn opa en later overgenomen door mijn vader en oom', vertelt Bas verder. 'Mijn opa verhuisde in de jaren 60' vanuit Groningen naar de Noordoostpolder en werkte als commissionair voor Belgische vlassers. Hij verbouwde vlas op contract in de jonge polder bij de rijksdienst en zorgde ervoor dat het naar België werd vervoerd voor verwerking. Vanaf 1980 hadden we hier in Nagele onze eigen vlasverwerking. Wie weet komt dat weer terug, want dat is mijn droom: opnieuw vlas verwerken in de Noordoostpolder.'
De teelt van vlas kent zijn uitdagingen. Hoewel Frankrijk een grote speler is in de vlasteelt, zorgen de steeds drogere zomers ervoor dat de teelt langzaam verschuift naar Noordelijkere regio's zoals Nederland. 'We hebben in Nederland drie vlasverwerkende bedrijven en een vijftal bedrijven die zich bezighouden met het telen van vlas. Het is een prachtig gewas dat goed past in de zorg voor ons milieu', benadrukt Bas.
Vlas is, met respect voor het milieu, een mooi gewas
In 2008 zorgde de economische crisis ervoor dat de afzet voor textiel flink terugviel. Ook het wegvallen van de ondersteuning vanuit Brussel voor de vlasteelt hielp niet mee, waardoor de vlasverwerking in Nagele noodgedwongen moest stoppen. Inmiddels zit de teelt weer in de lift en is er ook vanuit het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid een waardering voor vlas. Linnen is een natuurproduct dat populair is vanwege zijn lage impact op het milieu: vlas heeft weinig kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig, wat een groot contrast is met katoen. 'We zien echt een kentering', zegt Bas, 'onze generatie is veel bewuster bezig met de zorg voor de bodem. We willen ook op de lange termijn gezonde akkerbouwgewassen kunnen blijven produceren en vlas past daar perfect bij.'
Vlas is ook een ideaal rustgewas voor akkerbouwers: het verarmt de bodem niet en helpt zelfs om schadelijke chitwoodi-aaltjes, die een bedreiging vormen voor de pootgoedteelt, te reduceren.
Dit maakt vlas extra aantrekkelijk voor akkerbouwers. 'Er is veel belangstelling voor vlas', vertelt Bas trots. 'Met heel weinig input kun je een ontzettend veelzijdig gewas verbouwen. En dat is precies waar de toekomst om vraagt.'
Klaas en Bas Bouma, Linum Nagele
Passie voor vlas
Bas zijn passie voor vlas lijkt wel in zijn bloed te zitten. 'Natuurlijk heb ik ook andere dingen overwogen', zegt hij lachend. 'Mijn vader wilde graag dat ik eerst verder keek en daarom heb ik aan de IVA in Driebergen en de HAS in Leeuwarden gestudeerd. Ik werk bij Laarakker Groenteverwerking, waar ik verantwoordelijk ben voor het contracteren van de teelt van met name biologische conservengewassen zoals erwten, bonen en spinazie met de daarbij nodige teeltbegeleiding. Mijn ouders hebben samen een handelsbedrijf in wortelen. Mijn vader doet handel op commissiebasis en brengt vraag en aanbod bij elkaar. Mijn moeder doet de administratie, de complete boekhouding. Sinds een jaar ben ik er nu zelf echt bij betrokken en ik zou niet anders meer willen.'
'Wij leveren het zaaizaad,
de boer zaait en wij
verzorgen de oogst.'
Opnieuw vlas verwerken in de Noordoostpolder is mijn droom
De toekomst van Linum Nagele ziet er goed uit. 'We zijn aan het investeren in nieuwe machines, met moderne technieken, zodat we klaar zijn voor de toekomst. We timmeren flink aan de weg en misschien kunnen we hier ooit weer zelf vlas verwerken', zegt Bas met een glimlach. 'De vlasteelt vraagt om specifieke machines, die alleen voor vlas gebruikt kunnen worden, en wij willen vooroplopen in die ontwikkeling.'
Het vlas past perfect in een duurzame toekomst: 'Wij leveren het zaaizaad, de boer zaait, en wij verzorgen de oogst', legt Bas uit. 'Daarna gaat het vlas naar verwerkers in Zeeuws-Vlaanderen en België, en de opbrengst delen we met de telers. Zo blijven we samenwerken aan een mooie toekomst voor dit oeroude, duurzame gewas.'
Tekst: Jet van der Veen ~ Foto: Jeffrey Korte